Vensters op de wiskunde
menu-100vensters
Vensters op de wiskunde
cijfers | getallen | positiestelsel

Waar gaat het over?

Het heeft lang geduurd voordat de 0 (nul) in algemeen gebruik raakte. Dat is niet zo gek omdat de meeste mensen er geen behoefte aan hebben om wat er niet is als aantal - dus met een getal - aan te duiden.
De reden om 0 in te voeren heeft te maken met de manier waarop wij getallen noteren. Ons getallenstelsel is een positiestelsel: 132 is nu eenmaal een ander getal dan bijvoorbeeld 231 , terwijl je in beide gevallen dezelfde cijfers ( 1,2,3 ) gebruikt. Maar wat doe je dan met een "lege" positie?

Hoe werkt het?

Voor getallen gebruik je het tientallig stelsel: 4321=1+210+3100+41000 .
Wat nu als een getal geen tientallen heeft? Dan zet je op de plaats van het aantal tientallen "niets" neer en als symbool voor dit niets is het cijfer 0 gekozen. 4301 betekent dus: één eenheid, geen tientallen, 3 honderdtallen en 4 duizendtallen.
Daarnaast gebruik je het getal 0 om een startpunt op een schaalverdeling aan te geven. En dat brengt overwachte complicaties met zich mee: Was er ooit een jaar 0 in een jaartelling? Kun je delen door 0? En wat is 0 0 ?

Wie en wanneer?

Hoewel het cijfer 0 als symbool in een positiestelsel voor getallen al bij de Babyloniërs bekend was is het systematische gebruik van 0 als getal toe te schrijven aan de Indische wiskundige Brahmagupta (598 - 670). Via het Midden-Oosten werd het gebruik van 0 als cijfer en als getal verspreid over de wereld.

Pas in de 13e eeuw is het gebruik van het tientallig stelsel met het cijfer 0 door de Italiaanse wiskundige Fibonacci naar Europa gebracht. En Simon Stevin introduceerde in zijn "De Thiende" het decimale stelsel in de Nederlanden.

Meer over nul:

» In Wikipedia (getal)
» In Wikipedia (cijfer)
» Bèta-canon

Op school:

» Getallen
» Wat is negatief?

In bedrijf:

Beroepen waar het getal 0 belangrijk is.

Andere vensters: Getallen en cijfers | Tientallig stelsel | Verzamelingen | Oneindig