Statistiek: data verzamelen met een enquête

Bij statistiek draait het allemaal om onderzoek. Het doel ervan is uitspraken doen waarbij je (deel)groepen vergelijkt, of een verband zoekt tussen twee statistische variabelen. Deze uitspraken moeten onderbouwd worden met cijfers, diagrammen en berekeningen. Maar je kunt bij een onderzoek nooit alle Nederlanders of alle jongeren onderzoeken. Je moet bij een onderzoek een goede steekproef uit alle Nederlanders of uit alle jongeren bekijken en daar toch conclusies uit trekken. Hoe doe je dat op een verantwoorde wijze?

Je gaat een statistisch onderzoek doen en maakt daarbij gebruik van een digitale enquête via Google: Formulieren. Deze enquête ga je opstellen naar aanleiding van je onderzoeksvraag, met bijbehorende deelvragen. Je gaat de gegevens verzamelen en verwerken met behulp van Excel.

Inhoud:

Wat is een enquête?
Een enquête opstellen in Google
De resultaten verzamelen en verwerken
Conclusies trekken
Het eindverslag

Wat is een enquête?

Een enquête is een manier om van anderen gegevens te krijgen. Daarbij leg je zo mogelijk aan iedereen uit de populatie waarvan je die gegevens wilt hebben een lijst met vragen voor waaruit je de gegevens kunt halen. Vaak neem je noodzakelijkerwijs alleen een steekproef uit deze populatie. Die steekproef moet dan wel voldoende representatief zijn. Niet altijd is een enquête het geschikte middel: feiten kun je beter opzoeken.

Om een enquëte te kunnen opstellen moet je eerst bedenken wat je wilt weten. Een goede onderzoeksvraag (met de juiste deelvragen) is daarom erg belangrijk. Een niet zo handige vraag is bijvoorbeeld: "Hebben sporters meer uithoudingsvermogen dan niet-sporters?". Want wat is een "sporter"? Een lange-afstand-schaatser, een voetballer, een darter, een schaker? En hoeveel uur per week moet je aan een sport doen om "sporter" te zijn? En wat versta je onder "uithoudingsvermogen"? En hoe kom je daar met een enquête achter?
Hieronder zie je een voorbeeld van een redelijk geschikte onderzoeksvraag.

Hoofdvraag:
Welke overwegingen spelen in 5 havo en 6 vwo een belangrijke rol bij de keuze van een vervolgstudie?

Deelvragen:
Is de interesse in een bepaald beroep een belangrijke factor hierbij?
Is een belangrijke factor in welke vakken je nu goed bent?
Is het zeker zijn van een baan na deze vervolgstudie een belangrijke factor?
Is het uitzicht op veel geld verdienen na deze vervolgstudie een belangrijke factor?
Is het hebben van een leuke tijd tijdens deze vervolgstudie een belangrijke factor?

Bedenk een eigen onderzoeksvraag met bijpassende deelvragen.

Deze vragen ga je "vertalen" naar enquêtevragen. Bedenk daarbij dat er resultaten uit moeten komen die je zo gemakkelijk mogelijk kunt verwerken, maar die ook zo goed mogelijk antwoord geven op je vragen. Bedenk ook dat er vragen zijn die veel mensen niet willen beantwoorden (b.v.: "Heb je wel eens geld van je ouders gestolen?") of waarop een gegeven antwoord vermoedelijk niet zo heel erg betrouwbaar is (b.v. "Hoe vaak ben je de laatste 12 maanden dronken geweest?"). Denk ook goed na over hoe je je vraag formuleert. Vaak zijn er verschillende formuleringen mogelijk, waarbij de ene duidelijker is dan de andere. En bedenk tenslotte dat gesloten vragen vaak eenvoudiger te verwerken antwoorden opleveren dan open vragen.
Verder moet je er alvast rekening mee houden dat je wellicht deelgroepen wilt vergelijken. Dus vraag je ook naar "geslacht", "schooltype", "profiel", e.d. Hieronder zie je voorbeelden van enquêtevragen.

Wat geldt voor jou?

geslacht:	O man	O vrouw
schooltype:	O havo	O vwo
profiel:	O CM	O EM	O NG	O NT

Vraagtype: drie keer een meerkeuzevraag met maar één antwoord mogelijk.
Snel in te vullen en eenduidige antwoorden.

In welke categorie studies ben je geïnteresseerd? (Het geven van meerdere antwoorden is mogelijk.)

O	sociale studies
O	aardwetenschappen
O	talen
O	kunstvakken
O	economische studies
O	natuurwetenschappelijke studies
O	technische studies
O	onderwijs
O	anders, nl... [invulvak]
O	weet ik nog niet

Vraagtype: een meerkeuzevraag met meerdere antwoorden mogelijk.
Dit doe je om een open vraag enigzins in banen te leiden. Er zijn natuurlijk meer of minder categoriën te maken, maar hoe meer je er maakt hoe minder goed je de resultaten kunt verwerken.

In hoeverre speelt je interesse in een bepaald beroep bij de keuze voor een vervolgstudie een rol?

1	2	3	4	5
geen	weinig	neutraal	enigszins	veel

Vraagtype: een puntenschaalvraag.
Handig als je iemand's mening wilt weten en toch een meetbaar resultaat wilt hebben. Open vragen kun je dan beter vermijden.

Bedenk geschikte enquêtevragen bij jouw onderzoeksvraag.
Laat ze door je docent controleren.

Een enquête opstellen in Google

Je kunt zo'n enquête natuurlijk zelf afnemen door de mensen uit je steekproef echt op te zoeken. Soms is dat ook erg nuttig, bijvoorbeeld als je iemand's lengte of gewicht nodig hebt. Dat kun je beter zelf meten, dan gaat het tenminste steeds op dezelfde manier. De kans dat je van een grote groep geen of geen serieuze antwoorden krijgt is dan ook kleiner. Dat noem je de non response. Hoe kleiner de non response is, hoe meer je met de resultaten kunt.

Maar als je snel veel mensen wilt bereiken waarvan je het mailadres weet, kun je mooi een enquête maken via een Google-account. Die kun je dan rechtstreeks naar het mailadres van de betrokkenen sturen, de resultaten worden door Google netjes verwerkt tot een bestand dat je kunt bewerken in Excel2013.

Een Google-account aanmaken

Als je al een Google-account hebt (b.v. een gmailadres) kun je deze stap overslaan. Als je vindt dat je al genoeg emailadressen hebt, dan kun je ook een Google account maken met een ander, bestaand emailadres.
Ga naar https://accounts.google.com/SignUp?continue=https%3A%2F%2Faccounts.google.com 2FManageAccount&hl=nl en volg de stappen die daar beschreven staan.
De vragen "Naam" t/m "Geslacht" zijn verplicht; telefoon en huidig emailadres niet. Je moet je accoord verklaren met de Servicevoorwaarden. De laatste vraag (over +1) mag je, als je wilt, uitvinken.

Een enquête maken via je Google-account

Ga naar je Google-account en dan naar Google-Drive.
Klik op de grote rode knop [NIEUW] en kies "Google Formulieren". Er wordt een formulier voor je aangemaakt. Pas de titel aan zodat duidelijk is waarover de enquête gaat, voeg een korte beschrijving toe van je onderzoek en vul de formulierinstellingen in. (Vink bijvoorbeeld aan "Voortgangsbalk onderaan formulier weergeven" en/of "Slechts één reactie per persoon toestaan".)
Je ziet onder de titelbalk al meteen een eerste vraag staan. Met de knop [Item toevoegen] kun je meerdere vragen toevoegen. Je krijgt dan in het volgende dialoogscherm de mogelijkheid om het juiste vraagtype te kiezen.

Vul bij elke vraag de invulvakjes in. Klik op de [Gereed] knop als je klaar bent met het opstellen van de vraag. Wil je daarna toch nog de vraag bewerken, gebruik dan de knop:

Vink het vakje "Verplichte vraag" aan als het antwoord op de vraag verplicht is.
Maak je vragen allemaal af en bekijk daarna de complete enquête door in de bovenbalk te klikken op [Live formulier weergeven].
Breng eventueel nog laatste wijzigingen aan.

Je enquête verspreiden

Je kunt je enquête rondsturen door op de knop [Formulier verzenden] te klikken. Daar kun je email-adressen invullen waaraan het formulier gestuurd moet worden. Zorg er dus voor dat je de emailadressen hebt verzameld van de mensen die jouw enquête moeten invullen. Zij krijgen dan een email met daarin jouw vragenformulier, dat vanuit die email kan worden ingevuld.
Je kunt ook de link die je in het "Formulier verzenden" scherm ziet sturen naar de personen die je wilt bevragen. Zo'n link ziet er uit als https://docs.google.com/forms/d/1mtW1Ly5NJA6SX1uDflHL7B-Ob6BRpO4/viewform Hierin is 1mtW1Ly5NJA6S8X1uDflHL7B-Ob6BRpO4 een unieke code voor jouw enquête formulier. Zo weet Google precies waar de antwoorden verzameld moeten worden.
Zet in je email wanneer je de gegevens uiterlijk wilt ontvangen en hoeveel tijd het ongeveer kost om de vragen in te vullen.

De resultaten verwerken

De gegeven antwoorden worden door Google verzameld. Je kunt die in een spreadsheet opvragen via de knop [Reacties weergeven] in de bovenbalk.
Deze spreadsheet kun je downloaden als .xls bestand - een format dat je met Excel verder kunt verwerken. Google zelf geef een mooi overzicht (dat je niet zelf kunt veranderen) door bij [Reacties weergeven] te kiezen voor "Overzicht van reacties".

Het eindverslag

Uiteraard is het de bedoeling dat je zelf een enquête uitvoert. Je ziet dat je Google-Drive daar goed bij kunt gebruiken, nadeel kan zijn dat je een grote "non-response" krijgt. Maak een onderzoeksverslag met daarin:

Inleiding.
Onderzoeksvraag met eventuele deelvragen; beschrijving van de deelgroepen die je wilt vergelijken.
Enquête met motivatie van de gekozen vraagtypes.
De ruwe resutaten.
De bewerkte resultaten. Maak nette diagrammen en bereken relevante centrum- en spreidingsmaten. Motiveer waarom je juist voor deze diagrammen/maten hebt gekozen.
Conclusies. Neem daarin ook iets op over de kwaliteit van de steekproef.

Math4all